Witajcie!

Blizna to ślad pozostały po zagojeniu się rany. Nieważne, czy stanowią  efekt choroby skóry, wypadku, czy operacji - w każdym z tych przypadków oznaczają niechciany i szpecący mankament, Wyróżniamy różne rodzaje blizn w zależności od czasu, jaki minął od uszkodzenia skóry, przyczyny powstania oraz sposobu gojenia się rany. Są poważnym problemem zdrowotnym, którego nie można ignorować - ich powstawaniu mogą towarzyszyć takie objawy jak ból, swędzenie lub przykurcze. Preparaty na blizny mają więc istotne znaczenie medyczne, ponieważ problem ten nie jest jedynie defektem kosmetycznym. Zwykle największy wpływ na stan blizny mamy przy świeżo gojącej się ranie, dlatego ważna jest nie tylko odpowiednia pielęgnacja blizny, ale też sama higiena rany. 

Powstawanie blizn i proces gojenia skóry

Blizna jest śladem po ranie, nieestetycznym efektem przebytego wypadku, w którym struktura skóry została naruszona. Blizny mogą być wynikiem urazu mechanicznego, termicznego lub chemicznego, a także świadczyć o przebytym stanie zapalnym. Niezależnie jednak od przyczyny, proces powstawania blizn, a więc i gojenia się ran, jest niemal identyczny. Skóra ma zdolność do samoregeneracji, dlatego też, gdy zachodzi taka potrzeba, rozpoczyna szereg procesów naprawczych, mających przywrócić jej integralną całość oraz dobrą kondycję. Nieco upraszczając, gojenie się ran przebiega w czterech etapach:

Chociaż blizna oznacza finisz procesu gojenia się rany pourazowej, nie musi jednocześnie wskazywać na zakończenie się procesu regeneracji skóry. Tym bardziej, że ten ostatni w dużej mierze zależy od odpowiedniej pielęgnacji. Najskuteczniejszy sposób na blizny to nic innego, jak właściwe dbanie o tę dopiero co zasklepioną. 

Bliznę należy też szczególnie chronić przed: 

• promieniowaniem UVA i UVB,
• sportami kontaktowymi,
• chlorowaną wodą,
• podrażnieniami przez różnego rodzaju bodźce,
• nadmiernym przesuszeniem. 

Rodzaje blizn

Duży problem sprawiają zwykle blizny hipertroficzne, o dużej zawartości kolagenu i macierzy międzykomórkowej. Powstają zwykle w wyniku nieprawidłowego gojenia się rany np. w wyniku infekcji lub po oparzeniach. Tendencje do powstawania tego typu blizn mają zwykle osoby młode. Powstają szczególnie w obszarze tułowia, ramion i małżowin usznych. Są wypukłe, wystają ponad powierzchnię skóry, ale z czasem mogą się wchłonąć.

Bliznowce (keloidy) są podobne do blizn hipertroficznych. Często jednak wychodzą poza granicę rany, ale nie mają tendencji do regresji. 

Blizny atroficzne powstają przy zmniejszonej ilości kolagenu. Wyglądają jak ,,wgłębienie" w skórze. Tego typu blizny powstają często po ospie, trądziku lub rozstępach. W ich leczeniu lepiej sprawdzają się inne metody, niż stosowanie maści np. mikrodermabrazja czy peelingi chemiczne.

Rozróżnienie rodzaju blizny jest o tyle istotne, że powala na dobranie właściwego sposobu leczenia.  Inaczej też wygląda proces usuwania blizn potrądzikowych, inaczej śladów cesarskiego cięcia, a jeszcze inaczej na przykład znamiona poparzenia. Zresztą na rodzaj kuracji nie wpływa wyłącznie rodzaj i głębokość rany, ale także wiek, predyspozycje genetyczne, wielkość rany i wiele innych czynników. 

Higiena rany a gojenie

Wpływ na rozmiar i wygląd blizny mamy już od pierwszych chwil powstania rany. Warto pamiętać o kilku zasadach związanych z higieną, aby usprawnić proces bliznowacenia rany. Podstawą profilaktyki powstawania blizn jest prawidłowe gojenie. Rana powinna być zdezynfekowana i czysta, aby zapobiec infekcji. Im mniejszy stan zapalny, tym ,,prostsza" blizna i łatwiejsze gojenie. Warto również zwrócić uwagę, że szczególnie świeże blizny nie powinny być narażone na działanie promieniowania słonecznego. Po kilku tygodniach przy ekspozycji na słońce warto używać kremów z wysokim filtrem.

Preparaty mające poprawić stan blizny można zacząć używać od razu po wygojeniu rany, ale nigdy przed całkowitym wygojeniem. Najczęściej w aptece znajdziecie pewne grupy preparatów:

1. Kremy na bazie wyciągu z cebuli

Obecne w ekstrakcie z cebuli kwercetyna i kemferol hamują proliferację fibroblastów i produkcję kolagenu. Dzięki temu występuje mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia przerostu blizny, Wyciąg z cebuli ma też działanie bakteriobójcze. 

Najpopularniejszym (i najtańszym) lekiem zawierającym wyciąg z cebuli jest Cepan. Jest to preparat w formie kremu, który oprócz w.w. wyciągu zawiera również heparynę, alantoinę i wyciąg z rumianku. Dzięki tym składnikom wpływa na metabolizm tkanki łącznej, ogranicza nadmierny wzrost ziarniny i zapobiega tworzeniu się przerostowych blizn. Preparat jest skuteczny, ale ze względu na charakterystyczny zapach dla wielu osób może być niekomfortowy w użyciu, szczególnie w przypadku blizn okolic twarzy. Inny popularny preparat do smarowania to Contractubex, który dodatkowo zawiera jeszcze heparynę mającą działanie przeciwzapalne i rozluźniające strukturę kolagenu. 

Poza tym preparaty z ekstraktem z cebuli wykazały skuteczność w zapobieganiu przerostowi blizn po cesarskim cięciu. Jednak najlepsze efekty przychodzą, gdy stosujemy preparat regularnie, przez dłuższy czas. 

Stosowanie

Zwykle zaleca się używanie maści i kremów z wyciągiem z cebuli minimum 2 razy dziennie przez około 3 miesiące. Preparat należy delikatnie wmasować w bliznę, aż do wchłonięcia. Można też dodatkowo przy stwardniałych bliznach stosować je na noc, pod opatrunek lub stosować oddzielny opatrunek z wyciągiem z cebuli (np. Contractubex plastry)

2. Preparaty na bazie silikonów

Ten rodzaj produktów tworzy na bliźnie warstwę okluzyjną. Dzięki temu zwiększona jest wilgotność blizny i poprawione uwodnienie w warstwie rogowej. Ma to wpływ na zmniejszenie aktywności fibroblastów i mniejszego przerostu blizny. Efektem jest zmniejszenie ilości wytwarzanego kolagenu i tkanki łącznej, a więc wizualne zmniejszenie objętości i wielkości blizny oraz poprawia jej kolor i elastyczność. Największą skuteczność będą więc przynosić w leczeniu blizn hipertroficznych i keloidów. Nadają się też do profilaktyki pooperacyjnej, aby zapobiec przerostowi blizn. Pierwotnie używano w lecznictwie opatrunków silikonowych, ale są one niepraktyczne szczególne w obszarach przy których często dochodzi do zgięć jak np. kolano lub łokieć, bądź przy krawędziach oraz mogą być niekomfortowe ze względu na widoczność (na twarzy lub dłoni). Nie nadają się też na duże powierzchnie w przypadku ran po oparzeniach.

Na polskim rynku mamy dostępne zarówno żele silikonowe (Bliznasil, Bliznasil Forte, Blizcare, Sutricon, Bliznan, Silaurum, Spotner), jak i kremy zawierające olej silikonowy (Cicatridina). Te drugie mają mniejszą skuteczność stosowane samodzielnie i zwykle warto razem z nimi stosować odpowiednie opatrunki. Oprócz tego są też dostępne preparaty na bazie żelu z dodatkami: izokwercytyny, ekstraktu z mącznicy lekarskiej i alantoiny (żel silikonowy na blizny Oceanic, Acesil). Preparatem łączącym wyciąg z cebuli i bazę z silikony oraz dodatkowo zawierający inne substancje pochodzenia naturalnego (m.in wyciąg z aloesu) i kwas hialuronowy jest Scagel i ScarŻel. Dostępne są także opatrunki silikonowe o konkretnych wymiarach: Sutricon plastry, Codosil Adhesive, Sutricon kids. 

Stosowanie

Aby zapewnić optymalne efekty opatrunki silikonowe powinny być stosowane przez 12 do 24h na dobę przez okres minimum 12 miesięcy. Żele silikonowe powinny być stosowane przez 3 do 6 miesięcy 2 razy na dobę. Warto rozpocząć smarowanie już 2 tygodnie po zranieniu, po wygojeniu rany. Żele i opatrunki silikonowe są skuteczne głównie w przypadku świeżych blizn. Ich dużą zaletą jest wygoda stosowania, brak zapachu i lekka, nieklejąca konsystencja, a główną wadą - nieskuteczność w przypadku starszych blizn, długość kuracji i czasem wysoka cena. Żel należy nakładać cienką warstwą na suchą skórę i nie zakładać ubrań dopóki całkowicie się nie wchłonie. 

3. Preparaty z masy perłowej

Na myśl przychodzi mi w tej chwili tylko krem No-Scar Perła Inków. Ale sprawdziłam, że istnieje też krem Evolet firmy L'Biotica z bardzo podobnym składem. Masa perłowa zapewnia szybszy efekt wygładzenia blizn, rozjaśnienia skóry oraz jej uelastycznienia. W składzie znajdziemy również komórki macierzyste z wąkrotki azjatyckiej, które zmniejszają aktywność enzymu hialuronidazy, zapobiegając tym samym niszczeniu kwasu hiauronowego i dzięki temu w obrębie blizny wciąż mamy dobrze nawilżoną warstwę rogową. Kwas hialuronowy dodatkowo znajduje się w preparacie, przyspiesza regenerację uszkodzonych komórek skóry i zapewnia odpowiednie środowisko do gojenia. Dodatek alantoiny i pantenolu łagodzi stan zapalny i zaczerwienienie. No-Scar rozjaśnia więc skórę, zmiękcza i wygładza twardą, przerośniętą tkankę blizn, działa nawilżająco. Pomaga przyspieszyć proces regeneracji naskórka i zmniejsza widoczność blizn, a także je uelastycznia. 

Stosowanie

Można nakładać go kilka razy dziennie na osuszoną skórę i należy masować do całkowitego wchłonięcia składników. Stosujemy już na wygojone blizny, czyli najwcześniej po 2-3 tygodniach od zranienia.