Witajcie!
Mimo, że cykl ,,Podróż przez dekady, czyli styl retro" planowałam zakończyć na historii mody lat 80, to wraz z nadejściem nowej dekady postanowiłam dorzucić jeszcze jedno dziesięciolecie - lata 90-te! Czasy, w których wychowywałam się ja i całkiem spore grono czytelników tego bloga, zasługują na gruntowną analizę stylizacyjną tak jak i pozostałe omawiane wcześniej dekady. Tym bardziej, że materiału do przerobienia jest naprawdę bardzo dużo, dlatego nie przedłużam i biorę się do roboty!
Lata 90
To zwariowany i bardzo specyficzny czas. Polska dopiero otwierała się na zachód, więc w sklepach wciąż niewiele było. W latach 90. galerie handlowe były niedostępnym luksusem, nie mówiąc już o sieciówkach. Nie było mowy o sprzedaży internetowej. Noszono ubrania, które rodzina przysyłała w zagranicznej paczce, to uszyte ze wzorów ,,Burdy" albo kupione na lokalnym targu.
Moda
Trendy wyznaczała popkultura - seriale, teledyski i zdjęciach w kolorowych magazynach. Przez to były pełne kolorów i wyrazistych (często wręcz kontrastujących) trendów. Ta dekada w całości była podporządkowana kierunkowi wyznaczanemu przez muzycznych i telewizyjnych idoli. Na topie były przede wszystkim seriale: ,,Przyjaciele", ,,Beverly Hills 90210" i ,,Jezioro Marzeń". Wyobraźnią młodego pokolenia zawładnął zespół Spice Girls. Jedną z najbardziej charakterystycznych cech grupy był fakt, że każda wokalistka miała przypisany indywidualny styl ubioru, a artystki nie unikały wyrazistych barw i odważnych kreacji. Za to koniec dekady należał do Britney Spears. Amerykańska wokalistka podbiła listy przebojów, a jej stylizacje podziwiało wiele ówczesnych nastolatek. Rozpoznawalnym znakiem artystki stały się obcisłe spodnie biodrówki i topy, koniecznie w towarzystwie brązowej szminki. Część garderoby gwiazd wypełniały prześwitujące ubrania, w tym bluzki i T-shirty, Nierzadko wiele elementów do siebie nie pasowało - ciężkie spodnie zestawiano z klapkami i niewłaściwymi dodatkami. Moda lat 90. po prostu rządziła się swoimi prawami. Ubrania balansowały na granicy kiczu, często ją przekraczając. Pamiętacie wszechobecne koturny, chodaki, krótkie topy odsłaniające brzuch, kraciaste spódnice, katany, spodnie z wysokim stanem i ogrodniczki?
Denim królował na ulicach. Pod każdą postacią, nieraz w wersji total looku. Do łask wróciły jeansowe katany, ogrodniczki, był szał na tzw. mom jeans. Na topie są także sukienki i spódnice z tego materiału oraz koszule.
Panterka i inne zwierzęce wzory to nieodłączne elementy stylizacji lat 90. Były wszędzie - na spodniach, płaszczach, a nawet elementach wyposażenia domu. Zasłona, dywan czy kołdra w panterkę dawała wrażenie luksusu przemieszanego z perwersją. Ten szalenie modny wzór uwielbiały nosić odważne i niezależne kobiety.
Która z nas nie marzyła wtedy o dopasowanej sukience za kolana z szerokim dekoltem i ramiączkami? Kreacja taka, najczęściej z bawełny lub bawełnopodobnego materiału, sprawiała, że każda nosząca ją osoba wyglądała szykownie i elegancko. Innym trendem było noszenie rozpiętej koszuli i t-shirtu pod spodem, czy topu z cienkimi ramiączkami na bluzkę z dłuższym rękawem. Taką stylizację nosiła każda dziewczyna, która chciała podkreślić swoją niezależność i fajność.
Lata 90. były pełne kontrastu. Z dzisiejszej perspektywy może wydawać się, że modą nie rządziły wówczas żadne reguły. Z drugiej - im mniej ubrania do siebie pasowały, tym lepiej. Sweterek do satynowej sukienki? Czemu nie! Do tego koniecznie but z szerokim obcasem. Futrzane ramiączka do naked-dress? Supermodelkom wszystko wolno ;)
Czy tego chcemy czy nie, futra były w latach 90. pożądanym towarem, synonimem luksusu. Dziś wiemy, że cierpienie zwierząt nie jest tego warte. Niewiele jednak osób zdaje sobie sprawę z tego, że sztuczne futra, z racji wykorzystywanych materiałów, również nie pozostają obojętne dla środowiska.
Fryzury i makijaż
W latach 90. dziewczyny miały mocno wyregulowane (żeby nie powiedzieć ,,wyskubane") brwi. Kładły też silny akcent na usta - modne były pomadki w kolorze bordo, brązu czy wiśni, do tego obowiązkowo konturówka. Prawdziwym hitem były też błyszczyki, bezbarwne lub zawierające pigment. Oko najczęściej podkreślano perłowym, jasnym lub niebieskim cieniem.
Jeśli chodzi o fryzury - mężczyźni stawiali włosy na żel. Na topie były też półdługie pasma zaczesane do tyłu. W przypadku kobiet - pasma karbowane lub mocno cieniowane. Modne były także warkoczyki zaplecione na całej głowie lub dwa wysoko upięte kucyki. Dziewczyny nosiły także koki z luźno wypuszczonymi pasemkami okalającymi twarz.
Subkultury lat 90.
Grunge
Styl grunge jest ściśle związany z gatunkiem rocka alternatywnego (o tej samej nazwie), który pojawił się w latach 80. Za jego kolebkę uznaje się stan Waszyngton, w szczególności Seattle i jego okolice. Grunge'owcy byli uznawani za ludzi wyobcowanych, sfrustrowanych życiem. Ich styl wyrażał się w niedbalstwie. Za prekursora tej mody uznaje się dziś Kurta Cobaina, wokalistę Nirvany, którego wszyscy kojarzymy z niedbałym wyglądem, zmierzwionymi włosami, porozciąganymi swetrami i luźnymi koszulami w kartę. Grunge buntował się przeciwko wszystkiemu, co wiązało się z dbałością o formę, wręcz odrzuca ją.
Styl ten stawia na naturalność, wygodę i luz. Stylizacje opiera się na szerokich swetrach, bluzach, flanelowych koszulach (koniecznie w kratę!), luźnych spodniach lub legginsach oraz prostych sukienkach. Latem można się zdecydować na jeansowe szorty, z wysokim stanem lub tuniki, które będą służyć za sukienki. Na chłodniejsze dni polecam skórzane ramoneski i ciężkie buty np. glany czy martensy.
Grunge kocha jeans, zazwyczaj w za dużym rozmiarze i we wszelkim rodzaju: kamizelek, oldschoolowych katan z naszywkami, obciętych i postrzępionych szortów. Przeważają ciemne barwy: czerń, brąz, szarość, khaki, bordo i oliwka. Dominującymi wzorami są przede wszystkim krata, motywy zwierzęce, rożne aplikacje i napisy, a także motyw wojskowy. Oprócz glanów, modne były także creepersy i trampki, obecnie lity także można zaliczyć do tego stylu.
Grunge kocha jeans, zazwyczaj w za dużym rozmiarze i we wszelkim rodzaju: kamizelek, oldschoolowych katan z naszywkami, obciętych i postrzępionych szortów. Przeważają ciemne barwy: czerń, brąz, szarość, khaki, bordo i oliwka. Dominującymi wzorami są przede wszystkim krata, motywy zwierzęce, rożne aplikacje i napisy, a także motyw wojskowy. Oprócz glanów, modne były także creepersy i trampki, obecnie lity także można zaliczyć do tego stylu.
Na początku grunge było nurtem uwielbianym przez młode osoby. Nastoletni buntownicy doceniali jego nieszablonowość i dowolność. Dzięki oryginalnym stylizacjom mogli wyrażać siebie. Kolejną ważną cechą było ubieranie się na cebulkę. Wiele warstw nie tylko sprawiało, że było ciepło, ale także podkreślały złożoną osobowość młodych ludzi i pozwalały na dopasowanie się do każdej pogody i sytuacji. Dawniej był postrzegany jako styl niedbały, a jego zwolennicy jako osoby, które nie wiedzą co na siebie włożyć i ubierające się byle jak i przypadkowo łącząc wzory i materiały.
Skate
Wśród wielu subkulturowych stylów ubioru jednym z najczęściej spotykanych na ulicach jest styl Skate. Skateboarding wywodzi się z surfingu i swoje korzenie ma w Kalifornii. Pierwsi skate'owcy pojawili się tam w latach 70. i byli to surferzy czekający na odpowiednią pogodę do ślizgów. Nawrót tego stylu obserwujemy właśnie w latach 90. kiedy to za sprawą jednego z najbardziej znanych na świecie deskorolkarzy (tak tak, mowa o amerykańskim skaterze Tonym Hawk'u) moda ta wróciła do łask. W 1998 roku Hawk rozpoczął współpracę z firmą Activision, ta zaś stworzyła serię gier o jeździe na deskorolce sygnowaną jego nazwiskiem. Ogólnie skaterzy są pozytywnie nastawieni do świata i nie wyznają żadnej ideologii. Dla nich najważniejsza jest dobra zabawa i opanowanie coraz to nowszych i trudniejszych trików na deskorolce, snowboardzie, rolkach czy rowerze. Spotykają się na placach albo specjalnie dla nich przygotowanych skateparkach i tam spędzają całe dnie. Wielu skaterów to grafficiarze, często podpisujących się na ścianach. Ubierają się w luźne, nie krępujące ruchów markowe ubrania. Mają nisko opuszczone spodnie, szerokie bluzy z kapturem, koszulki z odpowiednim logiem, czapkę z daszkiem i sportowe buty z grubą podeszwą.
Era supermodelek
Erę supermodelek zapoczątkował Peter Lindbergh, gdy w 1988 roku w amerykańskiej edycji Vouge ukazało się czarno-białe zdjęcie mistrza fotografii z początkującymi modelkami w roli głównej. Już dwa lata później, również na łamach Vouge, pojawiły się Naomi, Linda, Tatjana, Christy i Cindy. Ich nazwiska najprawdopodobniej kojarzycie :) W tym samym czasie premierę miał teledysk George'a Michaela ,,Freedom!90", w którym wystąpiły również znane modelki. Klip podbił ich status i uczynił z nich symbol doskonałości.
Erę supermodelek zapoczątkował Peter Lindbergh, gdy w 1988 roku w amerykańskiej edycji Vouge ukazało się czarno-białe zdjęcie mistrza fotografii z początkującymi modelkami w roli głównej. Już dwa lata później, również na łamach Vouge, pojawiły się Naomi, Linda, Tatjana, Christy i Cindy. Ich nazwiska najprawdopodobniej kojarzycie :) W tym samym czasie premierę miał teledysk George'a Michaela ,,Freedom!90", w którym wystąpiły również znane modelki. Klip podbił ich status i uczynił z nich symbol doskonałości.
Mianem supermodelki określa się dobrze zarabiającą modelkę, która donosi międzynarodowe sukcesy zarówno w modzie luksusowej, jak i komercyjnej. Do tego grona należą m.in. Cindy Crawford, Kate Moss, Linda Evangelista, Elle Macpherson, Christy Turlington, Naomi Campbell, Tatjana Patitz i Claudia Schiffer. Będzie im poświęcony osobny post!
Ważne osobistości
Jennifer Aniston
Amerykańska aktorka i producentka filmowa, która sławę zdobyła dzięki Rachel Green w sitcomie ,,Przyjaciele", za którą zdobyła Emmy i Złoty Glob. Występowała w wielu hollywoodzkich produkcjach, głównie w komediach. Jednak popularność tego jednego serialu przerosła oczekiwania producentów, zdobywając kultowy status na całym świecie. Fryzura jaką nosiła Aniston w pierwszych częściach sitcomu otrzymała nazwę ,,Rachel's Cut" i była kopiowana przez wiele kobiet na całym świecie.
Katie Holmes
Amerykańska aktorka, która zdobyła popularność rolą Joey Potter w telewizyjnym serialu dla młodzieży ,,Jezioro marzeń". Udział w serialu, będący jej drugą profesjonalną rolą, uczynił z niej gwiazdę. Wysoka brunetka oczarowała prasę, autorów obu płci, piszących o niej, jako o dziewczynie z sąsiedztwa, którą każdy chciałby przyprowadzić do domu, przedstawić rodzicom i poślubić.
Pamela Anderson
Kanadyjska aktorka, producentka i modelka, działaczka na rzecz praw zwierząt związana z organizacją PETA. Posiada również amerykańskie obywatelstwo. Znana głównie z roli C. J. Parker w serialu ,,Słoneczny Patrol" i jako Vallery Irons w serialu ,,V.I.P.". Pozowała również dla Playboya.
Gwen Stefani
Amerykańska piosenkarka solowa oraz wokalistka zespołu rockowego No Doubt, z którym zaczęła odnosić międzynarodowe sukcesy wraz z ukazaniem się w 1995 roku albumem ,,Tragic Kingdom". Od zawsze przedstawiała bardzo wyrazisty styl, często wybierała sportowe elementy do swojego looku.
Sharon Stone
Amerykańska aktorka, producentka filmowa i modelka. Była nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i otrzymała Złoty Glob dla najlepszej aktorki za film ,,Kasyno". Szerszą popularność zdobyła dzięki udziałowi w filmie science-fiction ,,Pamięć absolutna", a status światowej gwiazdy filmowej i symbol seksu przyniosła jej kreacja femme fatale w filmie ,,Nagi instynkt".
Meg Ryan
Amerykańska aktorka i producentka filmowa, królowa komedii romantycznych. Prawdziwą sławę przyniosła jej rola w filmie ,,Kiedy Harry poznał Sally". Stała się specjalistką od ról sympatycznych, uśmiechniętych i zwariowanych kobiet.
Britney Spears
Amerykańska piosenkarka muzyki pop i dance, tancerka, działająca w przemyśle rozrywkowym od 1992 roku, uznawana za ikonę kultury masowej lat 90., a także popu. Nazywana ,,Księżniczką Popu" ze względu na duże sukcesy muzyczne. Jest zaliczana do grona artystów z największą liczbą sprzedanych wydawnictw muzycznych w latach 90. Wpłynęła znacząco na odrodzenie popu w tejże dekadzie. Została wpisana do Księgi Rekordów Guinessa jako nastoletni artysta z największą liczbą sprzedanych albumów i singli w historii. Wtedy wszystkie nastolatki kopiowały jej styl!
Kate Winslet
Brytyjska aktorka filmowa, laureatka Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie ,,Lektor". Karierę rozpoczęła w wieku 11 lat, biorąc udział w reklamach. W filmie zadebiutowała w 1991 . Na dużym ekranie pojawiła się po raz pierwszy w 1994 w obrazie ,,Niebiańskie stworzenia". Popularność przyniosła jej rola w filmie ,,Rozważna i romantyczna", za którą otrzymała nominację do Oscara. Jednak największą sławę zdobyła dzięki roli w ,,Titanicu", za którą również była nominowana do tej nagrody. Jest pierwszą aktorką w historii, która w tym wieku zdobyła już siedem nominacji do Oscara i drugą, która zdobyła dwa Złote Globy podczas jednej gali.
Winona Ryder
Amerykańska aktorka filmowa. Jej największa popularność przypada właśnie na lata 90. Zdobyła Złoty Glob w 1994 roku za najlepszą rolę drugoplanową w ,,Wieku niewinności" oraz nominację do Oscara w tej samej kategorii. Szerszej publiczności dała się poznać wcześniej dzięki roli Kim w ,,Edwardzie Nożycorękim".
Julia Roberts
Obecnie zaliczana do najpopularniejszych i najlepiej zarabiających aktorek Hollywood, jednak w młodości nie planowała kariery artystycznej, ale medyczną (weterynaria). Po raz pierwszy przed kamerami stanęła w 1986 roku, jednak większy rozgłos zyskała dopiero w 1990 dzięki roli w ,,Stalowych magnoliach", za którą otrzymała nominację do Oscara. W tym samym roku Julia wystąpiła w obrazie, który uczynił z niej znaną na całym świecie gwiazdę: ,,Pretty Woman". Oprócz ogromnej popularności przyniósł on aktorce kolejną nominację do Oscara.
Sarah Jessica Parker
Zanim stała się znaną na całym świecie Carrie Bradshaw studiowała balet. Po przeniesieniu do Nowego Jorku kontynuowała naukę tańca w American Ballet Theater. Śpiewała także w Metropolitan Opera. Uznanie przyniosły jej role w musicalach wystawionych na Broadwayu. Największą popularność przyniosły jej seriale i filmy telewizyjne, a najczęściej nagradzanym serialem z jej udziałem jest ,,Sex w wielkim mieście", za który otrzymała m.in. dwukrotnie Złoty Glob, dwukrotną nominację Emmy oraz nominację do American Comedy Award.
Drew Barrymore
Amerykańska aktorka, autorka, reżyserka, modelka i producentka filmowa. Zdobywczyni Złotego Globu za rolę w filmie telewizyjnym ,,Szare ogrody". Jako nastolatka zaczynała karierę w reklamach i melodramatach. Pierwszym sukcesem była rola Gertie w filmie ,,E.T.". Nagła popularność niefortunnie wpłynęła na jej dzieciństwo i wczesną młodość, gdyż szybko sięgnęła po alkohol i narkotyki. Ten okres opisała w wydanej w 1991 roku (jako 16 latka) autobiografii ,,Little Lost Girl". Po wielu kuracjach odwykowych zaczęła pojawiać się częściej w filmach i mediach.
Celine Dion
Kanadyjska piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów. Swoją karierę zaczynała jako nastolatka w 1980 roku, po nawiązaniu współpracy z menadżerem i przyszłym mężem Rene Angelilem, który zastawił dom, aby sfinansować wydanie jej debiutanckiego albumu. W 1988 reprezentowała Szwajcarię na konkursie Piosenki Eurowizji z utworem ,,Ne partez pas sans moi". Pod koniec lat 80. podpisała kontrakt z wytwórniami CBS Records i Epic Records, które wydały przełomowe w jej karierze albumy, przynoszące jej tytuł jednej z najbardziej popularnych artystek w historii. Singiel ,,My heart will go on" znalazł się na oficjalnej ścieżce dźwiękowej do filmu ,,Titanic" w 1997 roku i trafił na pierwsze miejsca list przebojów niemal na całym świecie, stał się też jednym z najlepiej sprzedających się singlii w historii muzyki i jednym z największych przebojów wszech czasów, za który odebrała aż 4 nagrody Grammy.
Alicia Silverstone
Amerykańska aktorka, modelka, producentka, autorka i aktywistka. Po raz pierwszy stała się szerzej znana po występach w teledyskach grupy Aerosmith, a później występowała w wielu hollywoodzkich filmach. Kultowa stała się jej rola w ,,Clueless". Głownie występowała w komediach.
Melissa Joan Hart
Umówmy się - Sabrina, nastoletnia czarownica zawsze będzie jedna :) Amerykańska aktorka, która swoją karierę zaczęła dość wcześnie, bo w wieku 4 lat, kiedy to wzięła udział w reklamie. Później grywała w przedstawieniach i filmach dla nastolatków. Od 1996 do 2003 pracowała nad serialem ,,,Sabrina, nastoletnia czarownica", który przyniósł jej międzynarodową popularność. W 1999 roku naruszyła swój grzeczny wizerunek pozując dla magazynu Maxim.
Księżna Diana
Członkini brytyjskiej rodziny królewskiej jako pierwsza żona Karola, księcia Walii, syna królowej Elżbiety II i Filipa. Matka księcia Williama oraz Harrego. Stała się osobą publiczną w 1980, będąc wymienianą jako potencjalna kandydatka na żonę dla Karola, następcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich ślub stał się międzynarodowym wydarzeniem społecznym. W trakcie małżeństwa i po rozwodzie, towarzyszyło jej zainteresowanie mediów. W 1997 roku doprowadziło ono pośrednio do wypadku samochodowego, w którym później zmarła. Zasłynęła działalnością dobroczynną i charytatywną oraz zamiłowaniem do mody, które przyniosły jej przydomki Księżnej ludu oraz Ikony Mody.
